Concentratie-methoden

Het woord concentratie is afkomstig uit het Latijn en betekent samentrekken in één punt. In het kort komt concentreren erop neer, dat je technieken beoefent waarbij je bewust controle krijgt over je mentale vermogens. Als je met behulp van de gedachtekracht en het vermogen van de zintuigen de geest kunt beheersen, leidt dat tot concentratie.
Als jij je concentratie dus beheerst, dan worden de verstrooide energieën van de geest tot een lichtbundel bijeengebracht, die de 'duisternis' verdrijft. Geconcentreerd zijn, betekent dat je in staat bent de toestand van concentratie zo lang vast te houden als nodig is om een bepaalde taak uit te voeren. Maar ook in staat bent om de 'staat van concentratie' te kunnen loslaten als je je niet meer op een bepaald object hoeft te concentreren.

'Je concentratievermogen bepaalt de kracht van de lichtbundel'.

1. Concentratie versus meditatie

Concentratie betekent de geest gericht houden op één enkel object, ongeacht of het eenvoudig of ingewikkeld, groot of klein, concreet of abstract is. Concentratie begint met het vermogen de geest te richten en de aandacht enkel en alleen op het object van concentratie gericht te houden. In staat zijn om te concentreren wil zeggen het vermogen bezitten om alle mentale energie te richten op één voorwerp zonder zich te laten afleiden.
Voorbeeld. Als je een vergrootglas in de lijn van zonnestralen plaatst en het brandpunt van deze lens op een stuk papier valt, dan vat het papier vlam. Concentreer je geest op dezelfde manier en het licht zal doen oplaaien!
Als je eenmaal concentratie beheerst, volgt de tweede stap, het vermogen om de geest stil te zetten en terug te kijken op het mechanisme van het denken zelf.
Bij concentratie gaat het om een vastberaden beweging van de geest, zonder dat er sprake is van spanning of dwang. De activiteit van de geest bij concentratie kan dan ook het beste worden omschreven als een intensief, rustig richten van de geest (de gedachten).

Een belangrijk onderscheid tussen concentratie en meditatie is, dat concentratie een zelfbeperking van de geest is waarbij de toestand van beperking met (veel) moeite wordt aangehouden. Meditatie is daarentegen een 'inspanningsloos' vasthouden van de geest aan zijn object, hetgeen met ruimtelijkheid gepaard gaat. Westerse psychologen noemen dit proces soms 'onbeperkt vrij asscociëren'.

2. Methoden van concentreren

Van wezenlijk belang is, dat je bewust en geheel uit vrije wil naar de universele energetische wet richt die het volgende zegt: 'De energie volgt de gedachten en de bedoeling'. Op die manier zullen een positieve geestesgesteldheid en constructieve gedachten gunstige resultaten opelveren. Op die manier creëert de mens letterlijk de werkelijkheid waarbinnen hij zich ontwikkelt; en het goddelijke geschenk van de vrije wil vormt dan zowel zijn grootheid als ook zijn verantwoordelijkheid.

Deze energetische  wet houdt ook in, dat hoe meer men zich een duidelijke voorstelling van iets vormt, een helder beeld van iets heeft, des te meer scheppende energie er vrijelijk, werkzaam en krachtig in iemand circuleert. Anders gezegd: hoe meer u zich op iets concentreert, hoe beterje dit visualiseert, hoe gunstiger je resultaten zullen zijn. Het is van groot belang dat je begrijpt, dat zonder een diepe concentratie, en een bewust willen van jouw kant, de concentratieoefeningen of bijv. de mantra's moeizaam hun werk kunnen doen.

3. Enkele methoden

a. De Cirkel-methode
b. De Vaas-methode

Ad A. 'De Cirkel-methode'

1. Neem een vel karton en teken een cirkel met een zwarte stip in het midden. De grootte is niet van belang.
2. Ga gemakkelijk zitten. Leg het karton voor je neer - eventueel op een tafeltje - en kijk naar de cirkel.
3. Kijk er ongeveer 1 minuut naar zonder enige moeite (eerste fase).
4. Denk nergens aan! Als er toch gedachten in je opkomen 'vecht' daar niet tegen, maar laat die gedachten uit zichzelf vervagen.
5. Probeer niet te knipperen met de ogen gedurende 2 minuten! Kijk nu heel gericht naar het midden van de zwarte stip, alsof je wilt zien wat er onder zit (tweede fase).
6. Leg het karton met de cirkel opzij.
7. Doe je ogen dicht.
8. Probeer de stip te zien met je geestesoog (derde fase). Alles wat je hoeft te doen, is het beeld te reconstrueren. In slechts enkele seconden krijg je de indruk, dat de cirkel door je hoofd zweeft en daarna ergens bij je voorhoofd blijft stil staan.
9. Als je op die manier het beeld van de cirkel met de zwarte stip hebt 'gezien', dan kun je de oefening beëindigen.
10. Nu kun je gaan 'experimenteren' met de cirkel door de cirkel - uiteraard in je voorstellingsvermogen - te verkleinen, of te vergroten, of van vorm te doen veranderen. Zelfs kleuren invoegen in de cirkel is een mooie oefening.

Ad B. 'De Vaas-methode'

1. Kies een voorwerp met een eenvoudige vorm; een vaas, een boek of een luciferdoosje.
2. Ga gemakkelijk zitten, rechtop of eventueel de halve lotushouding.
3. Kijk aandachtig naar het voorwerp gedurende 30 seconden.
4. Kijk ook naar de omtrek van het voorwerp zonder op bijzonderheden te letten.
5. Doe je ogen dicht en probeer voor je geestesoog zo nauwkeurig mogelijk een beeld te vormen van het gekozen voorwerp. Bij de eerste poging zul je wellicht merken dat het beeld vaag is, vluchtig met onnauwkeurige lijnen.
6. Probeer dit beeld zoveel mogelijk te verbeteren door je ogen te openen en nog eens te kijken naar het voorwerp.
7. Kijk ditmaal naar alle bijzonderheden en kenmerken.
8. Doe je ogen weer dicht en vorm opnieuw een beeld voor je geestesoog.
9. Herhaal deze oefening totdat je erin slaagt om het voorwerp duidelijk te 'zien' met je ogen dicht.

In de yoga-literatuur of diverse chakra-werkboeken (Anodea Judith) wordt gesproken over de zgn. 'foto-flits-techniek'. Een methode om een fotografisch beeld (geheugen) in slechts één oogbeweging in je op te nemen.