Biologische dood

Wanneer iemand biologisch dood is verklaard, is deze persoon daadwerkelijk en onherroepelijk overleden. Deze dood volgt na de klinische dood, maar bijvoorbeeld ook na de hersendood. Biologisch dood betekent dat de cellen in het lichaam, en dan voornamelijk de hersencellen, in die mate beschadigd zijn dat de schade onherstelbaar is. Het is niet meer mogelijk iemand met succes te reanimeren en het leven is zeker beëindigd.

Schijndood: coma en langdurige coma

Iemand in coma is buiten bewustzijn en is er sprake van ernstig hersenletsel. De patiënt is zo diep buiten zijn bewustzijn dat het lijkt alsof deze in een diepe slaap is. Echter reageert de patiënt niet op zijn omgeving of aanrakingen. Coma wordt ook wel schijndood genoemd: de patiënt is niet echt dood, hoewel sommige verschijnselen wel in die richting wijzen.
Bij een coma wordt er nog elektrische activiteit in de hersenen gemeten. De hersenen functioneren soms nog maar gedeeltelijk. Soms is het nodig dat een comapatiënt kunstmatig beademd moet worden omdat net dat deel van de hersenen (de aansturing voor de ademhaling) beschadigd is. In andere gevallen is de comapatiënt in staat zelf adem te halen. De bloeddruk moet soms ook middels medicijnen op peil gehouden worden. Andere lichaamsfuncties moeten soms ook overgenomen worden middels medisch ingrijpen. Een belangrijk verschil met hersendood is dat in het geval van coma nog enige hersenactiviteit aanwezig is. Er is dus kans op spontaan herstel. Een coma duurt gemiddeld 4 tot 7 weken. Hoe iemand uit coma komt is vaak niet te voorspellen. Pas na het ontwaken wordt duidelijk hoeveel schade de hersenen hebben opgelopen. Soms houdt de patiënt er geen verschijnselen aan over, aan de andere kant kunnen er blijvende verlammingen (lichamelijk of geestelijk) zijn ontstaan.

Bij langdurige coma ontwaakt de patiënt niet na 7 weken. Hoe langer de coma duurt, hoe kleiner de kans op herstel. De hersenen zijn dan niet meer in staat zichzelf te herstellen en de functies raken steeds meer uitgeschakeld. Bij langdurige coma wordt er daarom ook wel van hersendood gesproken. Dit is voor nabestaanden soms moeilijk te bevatten: de patiënt voelt immers warm aan, hij haalt adem en zijn hart klopt. Deze lichaamsfuncties worden echter door apparatuur en medicijnen overgenomen. Zonder dit ingrijpen zullen de hersenen niet in staat zijn dit over te nemen en ook geen enkele elektrische activiteit vertonen.
Er komt een punt dat de nabestaanden moeten beslissen 'de stekker eruit te laten halen'. Hierbij wordt de patiënt losgekoppeld van alle apparatuur die zijn lichaamsfuncties kunstmatig overnemen. De patiënt zal hierna snel 'overlijden'. Het woord overlijden is tussen aanhalingstekens gezet omdat de patiënt al hersendood was en feitelijk dus ook al overleden was. Het heeft weinig zin een hersendode patiënt kunstmatig in leven te blijven houden.