1.0 Het kerkelijke geloof

De Kerk is in de loop der eeuwen steeds meer geïnstitutionaliseerd geraakt. De leer is vastgelegd in allerlei dogma’s zoals de twee-naturen-leer – Jezus is God én mens (Chalcedon 451) -, afschaffing van de reïncarnatie gedachte (Constantinopel 553), instelling van het celibaat (Lateraans Concilie 1123), canon vastgesteld van de Bijbelboeken én de erfzonden (Trente 1564). Al deze leerstellingen van de Kerk geven duidelijkheid en laten geen interpretaties meer toe.

Centraal in de theologie van het christendom staan: de in het Nieuwe Testament beschreven geboorte van Jezus (Kerstmis), zijn dood aan het kruis (Goede Vrijdag), de opwekking uit de dood (Pasen), de hemelvaart (Hemelvaartsdag), het neerdalen van de Heilige Geest op zijn discipelen (Pinksteren) en de terugkeer (de Wederkomst).
Volgens de christelijke leer heeft God Zijn eniggeboren Zoon Jezus naar de wereld gezonden om de mensheid te bevrijden – te verlossen - van de zonde. Het christendom wordt dan ook wel een verlossingsreligie genoemd met daarin Jezus Christus als hoofdpersoon.

De formulering van het traditionele kerkelijk geloof: ‘Daarom zond God zijn zoon Jezus om Gods vergiffenis voor de zonden van de mens te brengen. Door zich met Zijn dood op te offeren voor de mensheid, bracht Jezus de verzoening met God tot stand. Om dit offer van verzoening, of verlossing, te kunnen aanvaarden, moesten de mensen Jezus als Heer en Verlosser accepteren. Zij doen dat door de doop, een rituele reiniging, waardoor bekeerlingen hun zonden uit het verleden symbolisch wegpoetsen om te kunnen leven volgens de ethiek die Jezus onderricht heeft’.

In de Bijbel wordt onder meer het volgende over Jezus geschreven: Hij werd geboren uit de maagd Maria, was verwekt door de Heilige Geest; hij leefde een zondeloos leven, genas mensen van allerlei ziekten, wekte doden op; dreef demonen uit en bedaarde stormen; veranderde water in wijn, voedde duizenden mensen met een paar broden, en sprak: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand komt tot de Vader dan door mij’.
Volgens de kerkelijke leer  staat in het optreden van Jezus de boodschap van de komst van het Rijk Gods centraal!

2.0 De ‘kerkelijke leer van Jezus’  

Wet en zonde

Volgens de Wet [1] is de dood de straf voor onze zonden. De leer van Jezus heeft hierover geen ruimte voor twijfel gelaten. Paulus legde de relatie tussen de Wet en de zonde uit in zijn brief aan de Romeinen.

Daarom, zoals door één mens de zonde in de wereld is gekomen en met de zonde de dood, en zo de dood over alle mensen is gekomen, aangezien allen gezondigd hebben... Er was heus wel zonde in de wereld al voordat de wet er was; maar zonde wordt niet aangerekend waar geen wet is – [Romeinen 5:12-13]

In de tijd van het Oude Testament werd de Wet noodzakelijk om de nieuwsgierigheid en de zondige aard van Gods mensen in te perken, omdat God wist dat ze hen alleen maar ellende zouden brengen. In het Nieuwe Testament is de Wet een wegwijzer naar vergeving en de verlossing van de straf voor de zonde. Paulus legt dit in Romeinen nog wat dieper uit.

Maar waar de zonde heeft gewoekerd, werd de genade mateloos. Zoals de zonde haar heerschappij heeft uitgeoefend door de dood, zo zal de genade heersen door de gerechtigheid en leiden tot eeuwig leven, dankzij Jezus Christus onze Heer. – [Romeinen 5:20-21]

Iedere man, iedere vrouw en ieder kind is door de overerving van de zondige aard geboren als een slaaf van de zonde. Maar de enige mens die in staat was om de dood te overwinnen, Jezus Christus, heeft als onze plaatsvervanger op het kruis de boete voor die zonde betaald. Hoewel de kruisiging jou misschien wel erg barbaars lijkt, heeft God deze straf op Zijn eigen schouders genomen. Dit betekent dat God de Wet niet alleen heeft geschapen en uitgevaardigd; Hij heeft ook de straf voor onze misdaden op Zich genomen (ook al denken wij soms dat het slechts om onbeduidende misstappen gaat), volledig in onze plaats. Christenen noemen dit de "verzoening" voor onze zonden door Christus. Hij was bereid om de prijs te betalen die wij eigenlijk zelf zouden moeten betalen.

Dus volgens de leer van de Kerk is de mens verdorven én dat Jezus aan het kruis heeft geleden opdat hij ons zou bevrijden van het ´strenge oordeel van God´! De vraag die hierbij hoort, is: ‘Vanwaar komt dan zulke verdorven aard van de mensen?'
Antwoord volgens de Heidelberger Catechismus [2]: ‘Uit de val en de ongehoorzaamheid van onze eerste voorouders, Adam en Eva!’

‘Zo dan Christus voor ons gestorven is, hoe komt het dat wij óók moeten sterven?’

Het antwoord volgens de Heidelberger Catechismus [2] is: ‘Onze dood is geen betaling voor onze zonden, maar alleen een afsterving van de zonden en een doorgang tot het eeuwig leven’. 

3.0 Zonde en reïncarnatie

Het geloof in onze verlossing door Jezus Christus sluit het idee van reïncarnatie  volledig uit! Wij kunnen ons niet verlossen, hoeveel levens we ook zouden moeten doormaken. We zijn onvolkomen en niet volmaakt, alleen God is volmaakt. De lessen die wij tijdens ons leven op aarde moeten leren, hebben te maken met steeds weer kiezen tussen ‘Goed en Kwaad’, waarbij wij geholpen worden door God als we op Hem afstemmen en ons door Hem laten leiden. Het is dan ook om deze reden dat God zijn Zoon zond om voor ons te sterven en onze ongerechtigheid te dragen, de straf te betalen voor onze zonden en ons te bekleden met Zijn rechtvaardigheid.
Als we genoodzaakt zouden zijn telkens gereïncarneerd te worden, dan heeft het sterven van Jezus Christus géén zin en géén betekenis voor ons, want we zouden dan zelf onze eigen weg tot redding en volkomenheid moeten gaan bewandelen en onszelf steeds ‘beter’ moeten maken, alvorens God ons kan accepteren, doordat wij in de naam van Jezus Christus gerechtvaardigd zijn.

Heidelberse catechismus [2]: ‘Aangezien wij uit onze ellendigheid, zonder enige verdienste onzerzijds, alleen uit genade door Christus verlost zijn, waarom moeten wij dan nog goede werken doen?’

Incarnatie – let wel, éénmalige wedergeboorte en niet re-ïncarnatie - is een vorm van ‘heilig-worden-door-goede-werken’ en Paulus herinnert ons in ‘de brief van Paulus aan Titus [3:5]’, dat we gered zijn, niet uit werken der gerechtigheid doch door Zijn ontferming door het bad van de wedergeboorte en de vernieuwing door de Heilige Geest.

[1] Wet: ‘ Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel, geheel uw verstand en geheel uw kracht’. Het tweede is: ’Gij zult uw naaste beminnen als uzelf’.
[2] De Heidelberger Catechismus vertegenwoordigt de klassieke calvinistische kerkelijke (geloofs)leer.Naast de Heidelberger catechismus is de Katholieke catechismus het bekendst.

4.0  De Verzoeningsleer

"Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft." - De Nieuwe Bijbelvertaling [Johannes 3:16]

‘Jezus is voor onze zonden gestorven’ [Heidelberger Catechismus]

De verzoeningsleer is de christelijke zienswijze dat Jezus Christus verzoening heeft bewerkstelligd tussen God en de mensheid. Deze is volgens veel theologen het centrale leerstuk van het christendom, hoewel er nooit een algemeen aanvaarde leer is vastgesteld. Vaak worden drie soorten onderscheiden: die benadrukken dat Jezus het kwaad dat tussen God en mens staat, heeft overwonnen; die stellen dat God een andere houding heeft aangenomen; en die het accent leggen op de verandering in de mens door Jezus.
De centrale boodschap van Jezus van Nazareth was, dat Gods nieuwe wereld (‘het koninkrijk van God’) op het punt stond aan te breken.  Onder nieuwtestamentici wordt veel gedisscussieerd of Jezus zijn eigen dood heeft gezien als een offer voor anderen. Diverse passagers uit de evangeliën [Marcus 10:45 en 14:24] kunnen namelijk zijn ingekleurd door latere christelijke voorstellingen.

Maar …… we hebben nooit iets anders gehoord! Hoe is men ooit op die gedachte gekomen? Heeft Jezus, dat zelf gezegd? Hebben ooggetuigen dat uit zijn mond opgetekend?

5.0 Theologische Beeldvorming vernieuwen

Ja, hoe?

In de Joodse (Esseense) Dode Zee-rollen lezen we over de Messias: ‘Als zoon van God zal hij begroet worden en men zal hem de  Zoon van de Allerhoogste noemen’. In het Corpus Hermeticum (Heidense geschriften) wordt de Kosmos, de Zoon van God genoemd. Dus, dat ook Jezus al snel door zijn leerlingen als de Zoon van God worden gezien, komt dus niet uit de lucht vallen en is allerminst exclusief ‘verzonnen’ door de conciliebisschoppen (325 Nicea-Constantinopel).
Ondanks de gnostische geschriften die in 1945 bij Nag Hammadi in Egypte in boekrollen in meerdere grotten zijn gevonden, en die een nieuw licht werpen over het leven van Jezus en het vroege Christendom, ben ik nog steeds sterk geneigd om mezelf de vraag te stellen: ‘Waarom is deze kennis (nog) niet op één of andere wijze geïntegreerd in het christelijke gedachtegoed – de huidige Bijbel bijvoorbeeld - van de christenen? Waarom kunnen we niet vanuit een vernieuwd Christus’ bewustzijn, een alternatief model creëren die de oorspronkelijke religie(s) overstijgt?’.

Het Christus’ bewustzijn blijkt nu een universeel aanvaardbaar concept op te leveren, maar dan dient het oorspronkelijke denkkader wel verruimd te worden; dat de ‘Goddelijke Liefde’ als een zuiver komisch doel voor ieder mens centraal staat! Dan zou ieder gelovige het volgende kunnen accepteren:

• Jezus Christus is mens geweest en geëvolueerd tot een Godheid;
• Ieder mens is een god-in-wording;
• Het leven is een ontwikkelingsproces, een evolutieproces tot ‘Wij goden Zijn’.
• Jezus is het allerhoogste voorbeeld voor iedereen geweest; volg het pad van het hart en niet van het verstand!