Er zijn tegenwoordig talloze meditatievormen. Welke techniek iemand ook kiest, de basis van mediteren is aandacht focussen op het hier en nu. Maar de manier waarop dat ingevuld wordt, verschilt. Men onderscheidt daarom grofweg vier groepen:

1. Concentratiemeditatie.
2. Inzichtmeditatie.
3. Bewegingsmeditatie.
4. Helende meditatie.

Bij concentratiemeditatie - Zen en transcendente meditatie - ligt de focus op een voorwerp, zodat je gedachten niet alle kanten op schieten. Dat kan om een specifiek voorwerp gaan, een kaarsvlam, een Boeddhabeeldje, een appel, een vaas met bloemen of een mantra. Komen er wel gedachten in je op, dan is het de bedoeling jezelf op subtiele wijze naar het meditatieobject te bewegen. Op die manier kan de concentratie (weer) gehandhaafd worden.

Inzichtmeditatie - Vipassana en aandachtstraining - leert juist om te focussen op problemen, belemmerende emoties of lichamelijke sensaties met de bedoeling om meer inzicht te krijgen in lichaam én geest. Voorop staat het observeren van gevoelens, gedachten en ervaring door middel van zelfobservatie en op die manier zelfkennis te verwerven.

Ook psychologen hebben de gunstige effecten van meditatie ontdekt. Er is zelfs een therapeutische stroming in opkomst die er volledig op is gebaseerd: de Mindfulness Based Stress Reduction (MBSR) en de Mindfulness based Cognitive Therapy. Mindfulness is te vertalen als 'opmerkzaamheid, aanwezig zijn, aandachtig zijn'. Bijvoorbeeld 'aandachtig' je tanden poetsen of een kers eten.

Bewegingsmeditatie, zoals yoga, tai chi, qi gong, aikidom chi neng en loopmeditatie is beter geschikt voor mensen die moeite hebben om stil te zitten. Door op een meditatieve manier te focussen op de bewegingen tijdens de oefening worden gemaakt, is het de bedoeling dat meditatie en lichaamsbeheersing optimaal worden gecombineerd.

Bij helende meditatie pakt iemand door visualisatie een specifieke kwaal of emotioneel prolbeem aan. Door ons concreet voor te stellen hoe het is om iemand te vergeven, gezond te leven of tot een bijzondere prestatie te komen, zouden we deze zaken kunnen bevorderen. Wie de proef op de som wil nemen, kan dit uitproberen door na een hectische dag een kwartiertje op bed te gaan liggen en zichzelf te verplaatsen naar een idyllische plekje; bijvoorbeeld lekker luieren op een tropisch palmenstrand.

Het is de kunst om de techniek te vinden die het meest aanspreekt en het beste bij je past. Probeer daarom eerst het één en ander uit. Vaak merk je dat vanzelf wel waarvoor jij het meest 'aanleg' hebt.